İsim (Ad) Nedir?
Tanımı Varlıkları, kavramları karşılayan sözcüklerdir.
İsimlerle, karşıladıkları kavram ve nesneler arasında çok sıkı bir ilgi vardır. Bunlar daima birbirlerini çağrıştırır.
Örneğin; kitap sözü aklımızda hemen varlık olarak kitap nesnesini canlandırır. Ya da bir kitabı gördüğümüzde zihnimize hemen onu karşılayan isim gelir. Kavramlar için ise bu kadar belirgin bir ilişkinin varlığını söyleyemeyiz.
Örneğin dert dendiğinde aklımızda bir nesne canlanmaz; ancak bunun insanı sıkıntıya sokan bir durum olduğu zihnimizde belirir. İsim değişik yönlerden incelenir.
* Varlıklara Verilişlerine Göre:
a. Cins İsmi: Aynı türden varlıkları karşılayan isimlerdir. Bu varlıkların benzerleri etrafta çoktur: ağaç, top, kitap vs.
b. Özel İsim: Tek olan, tam bir benzeri bulunmayan varlıkları karşılayan isimlerdir.
Yer adları Elazığ, Uludağ Kişi adları Ahmet, Mustafa Ülke adları Pakistan, Şili Kitap, dergi, gazete adları Yaban, Tanin Kurum adları Marmara Üniversitesi, Kızılay Dil adları Türkçe, İngilizce Din ve mezhep adları İslamiyet, Ortodoks Hayvanlara verilen adlar Boncuk, Tekir Bir isim, her zaman cins ismi olmayacağı gibi her zaman özel isim de olmaz. Mevsimlerden baharı severim. derken bahar cins ismidir. Ancak; Bugün Bahar sınıfta yoktu. cümlesinde bu isim bir kişi adı olmuş ve özel isim haline gelmiş. Elbette bunun tersi de olabilir. Uzaydan Dünya'nın resmini çekmişler. cümlesinde Dünya özel bir isimdir. Çünkü bir gezegeni karşılar. Ancak; Dün, seni, dünyayı dolaştım, bulamadım. cümlesinde dünya çok yer gezmek anlamında mecaz bir anlama gelmiş ve cins ismi olmuştur. Not : Özel isimlerin baş harfleri daima büyük harfle yazılır.
* Karşıladığı Varlığın Sayısına Göre:
a. Tekil İsim: Sayıca tek bir varlığı karşılayan isimlerdir: Kalem, silgi, ev
b. Çoğul İsim: Sayıca birden çok varlığı karşılayan isimlerdir. İsimlere -ler, -lar eki getirilerek yapılır: Ağaçlar, evler, kitaplar
c. Topluluk İsmi: Çoğul eki almadan birçok varlığı karşılayan isimlerdir: Toplum, halk, millet, ordu, bölük, sürü Topluluk isimleri de çoğul eki alabilir. Bu durumda grupların çoğulu bildirilmiş olur.
Örneğin Dünya milletlerinin yakınlaşması gerekir. derken kendi içinde bir grup oluşturan millet sözüyle birden fazla grup anlatılmış olur. İsimleri ayrıca somut ve soyut oluşlarına göre de gruplandırabiliriz. Ancak daha önce soyut, somut anlamı açıkladığımızdan, burada ayrıca üzerinde durmayacağız. Somut anlamlı olan masa sözcüğünün somut; soyut anlamlı olan neşe sözcüğünün soyut isim olduğunu bilmeliyiz.